Skok do wody na główkę, szaleńcza jazda na motocyklu lub zawrotna prędkość osiągana samochodem, która swój finał miała na drzewie – te wszystkie historie sprowadzają się do jednej, wielkiej tragedii – uszkodzenia rdzenia kręgowego, co skutkuje utratą władzy w dolnych kończynach, a tym samym skazuje na jazdę na wózku inwalidzkim.

Podstawy anatomii kręgosłupa

Kręgosłup jest zbudowany z szeregu kręgów, z których każdy składa się z:

• trzonu,
• łuków,
• nasad,
• wyrostków kolczastych,
• wyrostków poprzecznych,
• wyrostków stawowych.

Można wyróżnić 5 podstawowych odcinków kręgosłupa:

• odcinek szyjny C– składa się z 7 kręgów od C1 do C7,
• odcinek piersiowy Th– składa się z 12 kręgów od Th1 do Th12,
• odcinek lędźwiowy L– składa się z 5 kręgów od L1 do L5,
• odcinek krzyżowy S– składa się z 5 kręgów zrośniętych od S1 do S5,
• odcinek ogonowy, inaczej zwany guzicznym Co– składa się z 4 lub 5 kręgów zrośniętych od Co1 do Co4/Co5, które nie pełnią żadnej funkcji.

Wizualizację zaprezentowanego opisu możesz zobaczyć na tym schemacie: https://adst.mp.pl/img/articles/aktywnosc-fizyczna/kregoslup_opis.jpg.

C1 to pierwszy krąg szyjny kręgosłupa, na którym osadzona jest głowa. Nazywany jest atlasem. Dzięki odpowiedniemu połączeniu kręgu C1 i C2 możliwa jest ruchomość szyi. Cała kolumna kręgosłupa składa się natomiast z 24 kręgów, które oddziela 23 krążków międzykręgowych, czyli popularnych dysków. To dzięki nim tłumione są wstrząsy. Dyski współpracują również z układem więzadłowo-mięśniowym, co zapewnia kręgosłupowi ruchomość.

Gdy popatrzymy na kręgosłup z przodu, zauważymy, że ma on linię prostą. Z boku dostrzeżemy jednak jego naturalny kształt przypominający literę S.

Warto również wiedzieć, że w każdym kręgu kręgosłupa znajduje się otwór kręgowy. Powstaje z tylnej powierzchni trzonu i łuku kręgu. Otwory kręgowe układają się w kanał kręgowy, w którym znajduje się rdzeń kręgowy. To ten ośrodkowy układ nerwowy odpowiada za poruszanie nogami, rękami i głową, a także za sterowanie pęcherzem, odczuwanie bólu, dotyku, a także zmian temperatury. Rdzeń kręgowy wypełnia niemal całą przestrzeń kanału kręgowego. Otoczony jest oponami, czyli błonami tkanki łącznej. Rdzeń jest początkiem rozchodzenia się nerwów rdzeniowych składających się z pojedynczych włókien nerwowych, które np. przewodzą bodźce czuciowe do mózgu, ale także przekazują bodźce ruchowe, dzięki czemu możemy poruszać kończynami. Na Wygranaonline dostępny jest szczegółowy opis budowy rdzenia kręgowego.

Uraz rdzenia kręgowego przyczyną niepełnosprawności

Kręgosłup choć ma duże możliwości, może poruszać się tylko w określonym zakresie. Jeżeli ta granica zostanie przekroczona, poszczególne kręgi kręgosłupa mogą utracić ze sobą kontakt w efekcie czego:

• może dojść do uszkodzenia kręgosłupa,
• może dojść do złamania kręgosłupa,
• może dojść do urazu rdzenia kręgowego.

Rdzeń kręgowy może pracować nieprawidłowo, jeżeli będzie uciskany przez krwiak lub elementy kostne kręgosłupa. Może wtedy dojść do całkowitego lub częściowego uszkodzenia tego elementu. Niestety, rdzeń kręgowy, który przestaje pełnić swoją funkcję powoduje niedowład nóg, rąk lub obydwu kończyn.

Najczęściej do uszkodzenia rdzenia kręgowego dochodzi, gdy zostanie podjęta nieodpowiedzialna decyzji, aby wykonać skok do wody, przed ówczesnym sprawdzeniem, czy jest na tyle głęboka, aby można było się w niej bezpiecznie zanurzyć. Uderzając o dno zbiornika kręgosłup wystawiany jest na bardzo ciężką próbę. W wielu przypadkach niestety nie jest w stanie jej sprostać. Jeden skok do wody może odmienić całe życie.

Złota godzina URK, czyli jedyna szansa na zapobiegnięcie niepełnosprawności

Lekarze czas od 6 do 8 godzin od urazu rdzenia kręgowego określają jako złotą godzinę. Jest to najodpowiedniejszy czas do operacyjnego przywrócenia funkcji pełnionych przez rdzeń kręgowy. Wiele zmian można wtedy jeszcze odwrócić. Ważne jest, aby pacjent, u którego podejrzewane jest uszkodzenie rdzenia kręgowego trafić do specjalnego ośrodka, w którym zostanie poddany specjalistycznej operacji.

Jeżeli doszło do całkowitego, klinicznego uszkodzenia rdzenia kręgowego, zabieg wykonywany jest w ciągu 24 godzin od urazu. W przypadku częściowego uszkodzenia, zabieg można przeprowadzić niezależnie od tego, ile czasu upłynęło od tragedii.

Nowe życie na wózku, czyli jak oswoić się z niepełnosprawnością?

Nie każdemu pacjentowi z urazem rdzenia kręgowego lekarze są w stanie pomóc na tyle, aby przywrócona została pełna sprawność kończyn dolnych. Niestety, niektóre osoby muszą pogodzić się z tym, że skok do wody ich życie zmieni o 180 stopni i będą musiały poruszać się na wózku inwalidzkim. Jest to kwestia przepracowania nowej sytuacji. Obecnie, osoby poruszające się na wózkach są w pełni samodzielne, aktywne zawodowo, jak i towarzysko. Choć na swojej drodze nadal spotykają wiele przeszkód, i tak sytuacja uległa poprawie patrząc na problemy obowiązujące kilka lat wstecz.

Na portalu poświęconym osom z niepełnosprawnością, PFON, można znaleźć wszystkie projekty i akcje organizowane z myślą o osobach niepełnosprawnych. Zapoznać się można zarówno z trwającymi projektami, jak i z tymi sprzed kilku lat. To pokazuje, jak silne jest obecnie wsparcie dla osób niepełnosprawnych, które nie są już pozostawiane same sobie. Mogą liczyć na pomoc od różnego rodzaju fundacji, które inicjują akcje mające na celu uświadamianie społeczeństwa, że niepełnosprawność nie wiąże się z koniecznością wykluczenia społecznego. Dzięki takim projektom zmienia się nie tylko myślenie osób zdrowych, ale także niepełnosprawnych. Nie boją się wychodzić do ludzi, chętnie podejmują różnego rodzaju aktywności.

Jeżeli chodzi o podstawowe porady dla osób, które muszą przyzwyczaić się do nowego życia:

1. Nie zamykaj się w domu i nie odcinaj się od znajomych oraz rodziny.
2. Skorzystaj z pomocy rehabilitanta, a także psychologa.
3. Aktywnie szukaj sposobów na poprawę swojego stanu zdrowia. Ciągle pojawiają się nowe metody leczenia urazów rdzenia kręgowego. Będąc na bieżąco, zgłaszając się do różnych badań, możesz mieć szansę na powrót do pełnej sprawności.
4. Bądź nadal aktywny zawodowo.
5. Zadbaj o to, aby wózek był w pełni dostosowany do Twoich potrzeb.